آشنایی با پرتافیلتر و انواع آن
مقدمه
در این مطلب، قصد داریم به بررسی پرتافیلتر و انواع آن بپردازیم. احتمالا پرتافیلترها را دیده‌اید و با آن‌ها آشنایی اولیه دارید. چراکه تمام دستگاه‌های اسپرسوساز دارای پرتافیلتر هستند. پرتافیلتر، بخشی از دستگاه اسپرسوساز است که ابتدا قهوه را درون آن می‌ریزیم و سپس آن را به دستگاه متصل می‌کنیم و عصاره قهوه را می‌گیریم. پرتافیلترها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و استفاده از هر مدل پرتافیلتر، ممکن است تاثیر بسیاری بر طعم اسپرسویی که به‌دست می‌آید داشته باشد. البته در ادامه، به‌صورت دقیق‌تر با پرتافیلتر آشنا می‌شویم و انواع آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پرتافیلتر چیست؟
ابتدا بیایید به‌طور کامل با پرتافیلتر آشنا شویم. همان‌طور که گفتیم، پرتافیلتر همان دستگاهی است که پودر قهوه را داخل آن می‌ریزیم، آن را به حالا فشرده در می‌آوریم و سپس آن را به دستگاه متصل می‌کنیم و منتظر می‌مانیم تا عصاره قهوه از دستگاه به داخل لیوان ریخته شود. هیچ استانداردی برای انتخاب اندازه‌های پرتافیلتر وجود ندارد. در واقع، هر شرکت سازنده دستگاه قهوه‌ساز و اسپرسوساز ممکن است یک اندازه متفاوت برای پرتافیلتر در نظر بگیرد. به‌همین دلیل، این قطعه معمولا قابل تعویض نیست. پرتافیلترها عموماً دارای سه نوع بسکت یا سبد سینگل، دبل و تریپل هستند. بنابراین، اگر بخواهید یک شات اسپرسو سینگل داشته باشید می‌توانید از بسکت سینگل استفاده کرده و اگر قصد دارید یک دبل اسپرسو داشته باشید می‌توانید از بسکت دبل استفاده کنید. در ادامه، به بررسی انواع مختلف قطعه پرتافیلتر خواهیم پرداخت
پرتافیلتر و انواع آن
همان‌طور که گفتیم، پرتافیلتر انواع مختلفی دارد و استفاده از هر مدل پرتافیلتر می‌تواند بر کیفیت نهایی نوشیدنی اسپرسو شما تاثیرگذار باشد. بنابراین در پروسه انتخاب پرتافیلتر و انواع آن، اگر می‌خواهید یک نوشیدنی اسپرسو با کیفیت و عالی داشته باشید باید ابتدا با انواع قطعات دستگاه اسپرسوساز مانند پرتافیلتر، بسکت و… آشنا شوید.
پرتافیلترهای تحت فشار
پرتافیلترها در انواع تحت فشار، غیر تحت فشار، نیکد و… تولید می‌شوند. پرتافیلتر تحت فشار می‌تواند یک انتخاب عالی برای افرادی باشد که در درست کردن قهوه، کمی مبتدی هستند و تجربه زیادی در درست کردن اسپرسو ندارند. بسیاری از دستگاه‌های قدیمی اسپرسوساز، دارای بسکت‌های تحت فشار هستند که قهوه را سریعاً به تفاله قهوه تبدیل می‌کنند و عصاره آن را به‌طور کامل نمی‌گیرند.
این نوع پرتافیلتر، دارای دو صفحه است. در واقع، با استفاده از این فیلتر، قهوه از دو صفحه مجزا عبور می‌کند. یعنی آب ابتدا وارد یک ناحیه نگه‌دارنده بین صفحه اول و دوم پرتافیلتر می‌شود. این قسمت، جایی است که قهوه، تحت فشار بسیار زیاد قرار می‌گیرد و در نهایت، عصاره قهوه خارج می‌شود. به‌همین دلیل، بسکت‌های پرتافیلترهای تحت فشار، عموماً با نام‌های بسکت‌های دو جداره نیز شناخته می‌شوند. قهوه‌ای که با استفاده از پرتافیلتر تحت فشار درست می‌کنید معمولا طعم ملایمی خواهد داشت و مناسب استفاده در نوشیدنی‌های سرد و گرم بر پایه قهوه نخواهد بود. چون به‌دلیل ملایم بودن طعم آن، ممکن است اصلا طعم قهوه را در نوشیدنی احساس نکنید.
پرتافیلترهای غیر تحت فشار
معمولا باریستاهای با تجربه‌تر که در کافی‌شاپ‌ها هنرنمایی می‌کنند و یا در منزل، قصد درست کردن قهوه را دارند از این نوع پرتافیلتر استفاده می‌کنند. پرتافیلترهای غیر تحت فشار، این امکان را به شما می‌دهند که بتوانید فشار وارد شده به پودر قهوه را به‌صورت دستی، کنترل کرده و یا دستگاه‌ها را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که همین کار را دستگاه برای شما انجام دهد. بنابراین، در بررسی پرتافیلتر و انواع آن باید بگوییم که بسکت‌های پرتافیلترهای غیر تحت فشار، معمولا برای درست کردن یک شات اسپرسو یا دبل اسپرسو مفید بوده و طعم قوی قهوه را حفظ می‌کنند. در واقع، این نوع پرتافیلترها عصاره قهوه را به‌صورت کامل خارج کرده و تمام خواص قهوه را در خود دارند. با اسپرسویی که با استفاده از پرتافیلتر غیر تحت فشار درست شده باشد می‌توانید نوشیدنی‌هایی از جمله آمریکانو، موکا و… نیز درست کنید. بنابراین برای داشتن یه شات اسپرسو سینگل یا دبل با کیفیت، به یک پرتافیلتر غیر تحت فشار نیاز خواهید داشت
پرتافیلتر نیکد، پرتافیلتر و انواع آن
یکی دیگر از انواع پرتافیلتر، مدل بدون ته یا اصطلاحاً Naked است. در این نوع پرتافیلتر، مشاهده خواهید کرد که قسمت تحتانی دستگاه، حذف شده و شما می‌توانید فرآیند تولید عصاره قهوه را به‌صورت کامل مشاهده کنید. این مورد، یکی از مزایای دستگاه‌های نیکد است و باعث می‌شود که شما بتوانید پروسه تولید عصاره اسپرسو را زیر نظر داشته باشید. اسپرسوهایی که با پرتافیلتر نیکد درست می‌شوند معمولا دمای بالاتری داشته و داغ‌تر هستند. همچنین به‌دلیل این‌که سطح فلزی ندارند که نیاز به تمیز کردن داشته باشد از محبوبیت بیشتری نیز برخوردار هستند.
انواع بسکت‌های پرتافیلتر
بسکت‌های پرتافیلترها نیز در اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند و همان‌طور که گفتیم دارای سه نوع سینگل، دبل و تریپل هستند. درست کردن اسپرسو با هر کدام از این بسکت‌ها می‌تواند غلظت و طعم متفاوتی به اسپرسوی نهایی بدهد. بنابراین بهتر است در انتخاب بسکت مناسب جهت استخراج اسپرسو، انواع بسکت پرتافیلتر را نیز بشناسید.
بسکت سینگل
در انتخاب پرتافیلتر و انواع آن باید بدانید که معمولا تمام پرتافیلترها دارای بسکت‌های سینگل هستند. پرتافیلترهای دارای بسکت سینگل، برای ۶ تا ۱۲ گرم اسپرسو گنجایش دارند و یک شات اسپرسو سینگل درست می‌کنند. معمولا قهوه‌سازهای خانگی، بسته به مدلی که دارند، بسکت‌های سینگل برای پرتافیلتر قهوه‌ساز نیز دارند.
بسکت دبل
شما در هر کافی‌شاپ حرفه‌ای که بروید احتمالا با استفاده از بسکت دبل برای شما اسپرسو درست می‌کنند. بسکت‌های دبل دارای گنجایشی در حدود ۱۵ تا ۲۰ گرم اسپرسو هستند و به قوی‌تر کردن طعم قهوه و خواص آن کمک می‌کنند. بنابراین اسپرسویی که با بسکت دبل درست شود کافئین بیشتری نیز خواهد داشت.
بسکت تریپل، پرتافیلتر و انواع آن
بسکت‌های تریپل، طبیعتاً قهوه بیشتری در خود نگه می‌دارند. در واقع می‌توان گفت که از ۲۱ تا ۳۰ گرم قهوه می‌توانید در بسکت‌های تریپل جای دهید. اما این سبدها معمولا مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و بیشتر از همان بسکت‌های دبل برای درست کردن اسپرسو استفاده می‌شود.
در خرید پرتافیلتر جدید به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
اکنون که انواع پرتافیلتر و بسکت‌های آن‌ها را بررسی کردیم باید بدانید که اگر قصد دارید پرتافیلتر جدید بخرید باید یک‌سری نکات را در نظر بگیرید.
- مورد اول این‌که، باید به دستگاه اسپرسوساز خود توجه کنید و ببینید از چه نوع فیلتر و بسکتی باید برای آن استفاده کنید.
- همچنین باید بدانید که آیا دستگاه شما دارای تنظیمات خاصی برای پرتافیلترهای تحت فشار و غیر تحت فشار است یا خیر.
- توجه داشته باشید که اگر یک دستگاه اسپرسو ساز تهیه کردید اما پرتافیلتر آن باب میل شما نبود می‌توانید آن را تغییر دهید. در واقع در انتخاب پرتافیلتر و انواع آن، تنها باید توجه داشته باشید که شرکت سازنده آن دستگاه، پرتافیلترهای مختلف برای دستگاه در نظر گرفته باشد و پرتافیلتری که خریداری می‌کنید دقیقا از همان برند دستگاه اسپرسوساز باشد.
- همچنین یکی از مهم‌ترین نکات در خرید پرتافیلتر جدید برای دستگاه اسپرسوساز، توجه به اندازه هد آن است. هد پرتافیلتر، قسمتی است که به دستگاه اسپرسوساز متصل می‌شود. بنابراین باید کاملا با همان اندازه دهانه دستگاه تهیه شود تا با مشکلاتی همچون نشتی آب یا تکان خوردن پرتافیلتر در دستگاه، مواجه نشوید.
نحوه تمیز کردن پرتافیلتر حاوی تفاله قهوه
تمیز کردن پرتافیلتر بسیار آسان است. تنها کافی است که پس از هر بار استفاده از پرتافیلتر، بسکت آن را از دستگاه خارج کنید و با آب گرم و مایع ظرف‌شویی بشویید تا دانه‌های ریز قهوه، به‌خوبی از آن جدا شوند. همچنین خود پرتافیلتر را نیز با آب بشویید تا باقی‌مانده عصاره قهوه به دیواره‌های آن نماند. دقت کنید که بهتر است بلافاصله بعد از استفاده از پرتافیلتر، آن را بشویید. چراکه اگر تفاله‌های قهوه، داخل دستگاه خشک شوند ممکن است باعث کثیف شدن فیلتر قهوه شده و به مرور زمان، باعث بسته شدن دهانه اسپرسوساز شوند. به‌همین دلیل، نباید پرتافیلتر را پس از درست کردن اسپرسو داخل دستگاه قرار دهید. بهتر است بلافاصله آن را بشویید و کنار بگذارید تا خشک شود. با رعایت این موارد، می‌توانید در دفعات بعد نیز اسپرسویی با کیفیت داشته باشید و طول عمر دستگاه را افزایش دهید
کلام آخر درباره پرتافیلتر و انواع آن
ما سعی کردیم پرتافیلتر و انواع آن را به‌طور کامل بررسی کنیم. یکی از نکات قابل توجه هنگام خرید دستگاه اسپرسوساز برای منزل یا کافی‌شاپ، نوع پرتافیلتر مخصوص دستگاه است. ممکن است شما نتوانید مدل پرتافیلتر دستگاه را عوض کنید؛ بنابراین باید بدانید که اسپرسویی که قرار است درست شود با چه نوع پرتافیلتر و بسکتی درست خواهد شد. همچنین از آن‌جا که درست کردن اسپرسو با طعم و کیفیت مطلوب، یکی از هنرهای باریستاها محسوب می‌شود، باید بدانید که چه نوع دستگاهی با چه نوع پرتافیلتر تهیه کنید که بتوانید عصاره تلخ و غنی قهوه را به‌طور کامل از دستگاه استخراج کرده و رضایت مشتریان خود را جلب کنید. به‌همین دلیل بهتر است در خرید دستگاه اسپرسوساز به نوع پرتافیلتر آن دقت ویژه‌ای داشته باشید.
منابع: